Udostępnij

Strefa Czystego Transportu w Krakowie z rocznym opóźnieniem. Nowy termin – lipiec 2025

19.06.2024

W środę 19 czerwca radni miasta Krakowa zdecydowali o przyszłości Strefy Czystego Transportu (SCT). Wejdzie ona w życie rok później niż zakładano. Jak na razie to jedyna zmiana, ale już wiemy, że na zmianie terminu się nie skończy. Działania te mają uporządkować chaos prawny, który narósł wokół krakowskiej SCT.

Sprawę SCT opisujemy na łamach SmogLabu od samego początku działań na rzecz jej utworzenia. Przypomnijmy – do wprowadzenia strefy zobowiązuje nas Program Ochrony Powietrza dla województwa małopolskiego. Jak wyglądał cały proces? Najpierw przeprowadzono badania rzeczywistej emisji spalin, później długo konsultowano i debatowano nad założeniami strefy. Były też protesty przeciwko i za takim rozwiązaniem.

Wreszcie rada miasta Krakowa uchwaliła dokument, jednak ten został szybko zaskarżony. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie przyznał rację skarżącemu (w tym przypadku był to poprzedni wojewoda małopolski – Łukasz Kmita z PiS) i uchylił uchwałę w całości, wskazując zastrzeżenia głównie w spawie niewystarczającego określenia granic strefy (miała obowiązywać na terenie całego miasta).

To jednak nie koniec karuzeli wokół pierwszej w Polsce SCT. Uchylenie także zostało zaskarżone, więc do czasu rozpatrzenia sprawy przez Naczelny Sąd Administracyjny – w teorii uchwała obowiązuje.

Dlatego administracja nowego prezydenta Krakowa przygotowała projekt zmiany uchwały, tak, aby w życie nie weszło martwe prawo i aby dać sobie czas na wprowadzenie zmian, na które zwracał uwagę sąd. Nie obyło się jednak bez kontrowersji, bo działania były spóźnione, co uniemożliwiło przeprowadzenie konsultacji społecznych w tej sprawie. Do ich odbycia obliguje urzędników ustawa o elektromobilności. W związku z chaosem wokół sprawy głosowanie odroczono na sesji z początku czerwca.

Strefa Czystego Transportu – radni podjęli decyzję

Finalnie rada miasta podjęła w tej sprawie decyzję 19 czerwca 2024 roku, tym samym przesuwając kluczowy termin wejścia przepisów w życie o rok – na lipiec 2025 roku. Początkowo projekt uchwały zakładał zmianę o półtora roku – na 1 stycznia 2026.

– Z ust przedstawicieli miasta padła deklaracja, że rzetelnie skonsultowana z mieszkańcami uchwała wejdzie w życie 1 lipca 2025 – mówił tuż po sesji Filip Jarmakowski, koordynator ds. transportu w Krakowskim Alarmie Smogowym (KAS). – Stanie się to po przeprowadzeniu szerokiej kampanii informacyjnej. Liczymy, że tak rzeczywiście będzie. Jako KAS będziemy uważnie śledzili prace nad SCT, które mają odbyć się w najbliższych miesiącach i jako strona społeczna zaangażujemy się w proces konsultacyjny, aby wypracować najwłaściwsze z punktu widzenia zdrowia mieszkańców rozwiązania – dodawał przedstawiciel KAS zapytany przez SmogLab.

Kampania społeczna, konsultacje i obawy

Wiemy, że oprócz terminu miasto planuje badanie ankietowe, konsultacje społeczne i wspomnianą kampanię społeczną. Na podstawie zebranych danych, oprócz zmienionego dziś terminu możliwa jest korekta ws. obszaru np. w zakresie dojazdu do parkingów Park&Ride.

Decyzję podjęto bez wymaganych konsultacji, co budzi obawy części krakowskich samorządowców o dalszy chaos w sprawie krakowskiej SCT.

– Radni podjęli się próby naprawienia błędów w uchwale, którą przygotowali urzędnicy. Niestety stało się to bez wymaganych ustawą konsultacji społecznych, więc zakładam, że niedługo sprawa wróci na tapet – mówi nam Łukasz Maślona z klubu Kraków dla Mieszkańców. – Jeszcze w zeszłej kadencji składaliśmy propozycję wyłączenia mieszkańców z przepisów SCT w zakresie obowiązku wymiany aut, które krakowianie już kupili. Teraz cała dyskusja zapewne rozpocznie się na nowo, co spowoduje dalszą dezorientację – zaznacza Maślona w rozmowie z redakcją.

ZTP w Krakowie: w proces bardziej zaangażujemy mieszkańców

O sprawę zapytaliśmy w Zarządzie Transportu Publicznego.

Maciej Piotrkowski mówi nam, że urząd cieszy się z decyzji radnych. – Dzięki temu unikniemy wielkiego zamieszania wśród mieszkańców, które mogło być związane z wejściem w życie starej uchwały o SCT – zaznacza Piotrkowski w rozmowie ze SmogLabem. Jego zdaniem mogłoby to skończyć się problemami na przykład związanymi z nalepkami, których wydania mogliby żądać mieszkańcy.

– Wiązałoby się to także z koniecznością ustawienia znaków, co generuje koszty. Istniało także niebezpieczeństwo, że strefa wejdzie w życie na krótki okres, ponieważ NSA może uchylić uchwałę. Żeby tego wszystkiego uniknąć zaproponowaliśmy tę zmianę i przesunięcie wejścia w życie o rok. To pozwoli nam przygotować nowe przepisy, w które dużo bardziej zaangażujemy mieszkańców. Tak, aby podejmowali decyzje dużo bardziej świadomie o tym, jakiej strefy chcą. Chcemy przygotować dużą akcję informacyjno-edukacyjną, będą też szerokie konsultacje i dopiero wtedy przedstawimy projekt nowej uchwały, która wejdzie w życie 1 lipca 2025 roku – podkreśla przedstawiciel urzędu.

SCT w Krakowie – główne założenia i cele

Pierwsza w Polsce Strefa Czystego Transportu została przegłosowana w listopadzie 2022 roku.

Według jej założeń w Krakowie od 1 lipca 2024 r. nie mogą się poruszać najstarsze samochody z normą emisji EURO 1. Największa zmiana miała wejść w życie dwa lata później, od 1 lipca 2026 r. Wtedy z krakowskich ulic miały zniknąć wszystkie samochody niespełniające norm EURO3 dla samochodów benzynowych i EURO5 dla samochodów z silnikiem diesla.

– Po wprowadzeniu, SCT ma wyraźnie ograniczyć emisję NOx (tlenków azotu) z transportu drogowego (o ok. 30–40 proc.) i znacząco ograniczyć emisję pyłów PM 2,5 i PM 10 (ok. 80 proc. emisji mniej z transportu samochodowego w mieście) – czytamy na oficjalnej stronie miasta.

Do tematu będziemy wracać.

Zdjęcie tytułowe: shutterstock/Longfin Media

Autor

SmogLab

Udostępnij

Zobacz także

Wspierają nas

Partnerzy portalu

Partner cyklu "Miasta Przyszłości"

Partner cyklu "Żyj wolniej"

Partner naukowy

Bartosz Kwiatkowski

Dyrektor Frank Bold, absolwent prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu, ekspert prawny polskich i międzynarodowych organizacji pozarządowych.

Patrycja Satora

Menedżerka organizacji pozarządowych z ponad 15 letnim stażem – doświadczona koordynatorka projektów, specjalistka ds. kontaktów z kluczowymi klientami, menadżerka ds. rozwoju oraz PR i Public Affairs.

Joanna Urbaniec

Dziennikarka, fotografik, działaczka społeczna. Od 2010 związana z grupą medialną Polska Press, publikuje m.in. w Gazecie Krakowskiej i Dzienniku Polskim. Absolwentka Krakowskiej Szkoła Filmowej, laureatka nagród filmowych, dwukrotnie wyróżniona nagrodą Dziennikarz Małopolski.

Przemysław Błaszczyk

Dziennikarz i reporter z 15-letnim doświadczeniem. Obecnie reporter radia RMF MAXX specjalizujący się w tematach miejskich i lokalnych. Od kilku lat aktywnie angażujący się także w tematykę ochrony środowiska.

Hubert Bułgajewski

Ekspert ds. zmian klimatu, specjalizujący się dziedzinie problematyki regionu arktycznego. Współpracował z redakcjami „Ziemia na rozdrożu” i „Nauka o klimacie”. Autor wielu tekstów poświęconych problemom środowiskowym na świecie i globalnemu ociepleniu. Od 2013 roku prowadzi bloga pt. ” Arktyczny Lód”, na którym znajdują się raporty poświęcone zmianom zachodzącym w Arktyce.

Jacek Baraniak

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Ochrony Środowiska jako specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej. Członek Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot i Klubu Przyrodników oraz administrator grupy facebookowej Antropogeniczne zmiany klimatu i środowiska naturalnego i prowadzący blog „Klimat Ziemi”.

Martyna Jabłońska

Koordynatorka projektu, specjalistka Google Ads. Zajmuje się administacyjną stroną organizacji, współpracą pomiędzy organizacjami, grantami, tłumaczeniami, reklamą.

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Karolina Gawlik

Dziennikarka i trenerka komunikacji, publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach opowiada o Ziemi i jej mieszkańcach. Autorka krótkiego dokumentu „Świat do naprawy”, cyklu na YT „Można Inaczej” i Kręgów Pieśni „Cztery Żywioły”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Jakub Jędrak

Członek Polskiego Alarmu Smogowego i Warszawy Bez Smogu. Z wykształcenia fizyk, zajmuje się przede wszystkim popularyzacją wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie.

Klaudia Urban

Z wykształcenia mgr ochrony środowiska. Od 2020 r. redaktor Odpowiedzialnego Inwestora, dla którego pisze głównie o energetyce, górnictwie, zielonych inwestycjach i gospodarce odpadami. Zainteresowania: szeroko pojęta ochrona przyrody; prywatnie wielbicielka Wrocławia, filmów wojennych, literatury i poezji.

Maciej Fijak

Redaktor naczelny SmogLabu. Z portalem związany od 2021 r. Autor kilkuset artykułów, krakus, działacz społeczny. Pisze o zrównoważonych miastach, zaangażowanym społeczeństwie i ekologii.

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Tomasz Borejza

Zastępca redaktora naczelnego SmogLabu. Dziennikarz naukowy. Wcześniej/czasami także m.in. w: Onet.pl, Przekroju, Tygodniku Przegląd, Coolturze, prasie lokalnej oraz branżowej.