Jest taka klasyczna socjologiczna książka Roberta D. Putnama, w której opisał on Włochy z przełomu lat 80. i 90. ubiegłego wieku. Nosi tytuł „Demokracja w działaniu” (w oryginale: „Making Democracy Work”), a status klasyka zapewniła jej jedna, ale za to wyjątkowo celna obserwacja dokonana przez autora. Otóż Putnam zwrócił uwagę, że na północy i południu Italii w teorii funkcjonuje to samo państwo i to samo prawo, których efektem są jednak bardzo różnie działające instytucje publiczne. Te same urzędy i przepisy, które w miarę dobrze sprawdzały się na północy, na południu były całkowicie dysfunkcyjne i przybierały formę państwa z dykty. (więcej…)